Гэта адбылося амаль 450 гадоў таму, але захавалася нават імя аўтара.
Пра першы ў Беларусі генеральны план расказаў гісторык Мікола Волкаў на сваёй старонцы ў фэйсбуку.
Волкаў звярнуў увагу, што дзіўным чынам гісторыкі архітэктуры дасюль не звярталі ўвагі на выразны запіс, у якім напрамую згадваецца аўтар першага генплана на тэрыторыі Беларусі. Ён быў апублікаваны яшчэ ў пачатку XX стагоддзя, але кантэкст быў няясным.
Першы на Беларусі генеральны план горада быў створаны для Берасця, якое ў XVI-XVII стагоддзях амаль кожныя 20 гадоў нішчылі моцныя пажары. У чарговы раз горад гарэў у 1552 годзе. Гэта былі «рэвалюцыйныя» для горадабудаўніцтва часы, а ў Берасці тады кіраваў Мікалай Радзівіл Чорны, які мог «жалезнай рукой» рэалізоўваць самыя смелыя мары.
У выніку спаленая частка горада была перапланаваная, у тым ліку ў гэты час мусіла паўстаць вялікая рынкавая плошча, якая на доўгія стагоддзі стала цэнтрам горада.
Аўтарам горадабудаўнічага праекта стаў Валка (Валенты/Валянцін) Жолдак, верагодна, мернік на службе караля Жыгімонта II Аўгуста або князя Радзівіла.
«Бурмістры і райцы ўзяўшы пана Валка Жолдака, земяніна гаспадарскага павета Берасцейскага, каторы, калі было места пагарэла, з загаду і ўлады яго каралеўскай міласці, для бяспечнасці замкавай ад агню, усё места вакол і ўсе пляцы памераў…»
Гэты фрагмент з заявы вознага пра агляд ім гарадскога вала ў Берасці за 6 сакавіка 1580 года быў апублікаваны яшчэ ў 1901 годзе ў томе XXVIII актаў, якія выдаваліся Віленскай камісіяй для разбору старажытных актаў.
Волкаў лічыць, што генплан мусіў быць распрацаваны і рэалізаваны неўзабаве пасля пажару 1552 года, бо мяшчанам былі патрэбныя дамы, і яны не маглі гадамі назіраць за палётам горадабудаўнічай думкі.
Графічныя матэрыялы таго генплана не выяўленыя, але мы маем дакладныя звесткі пра гэты першы прыклад рэгулявання планіроўкі горада ў Беларусі, і самае цудоўнае — ведаем яго аўтара.
«Ну ты ж гісторык, распавядзі нам, што будзе далей». Як беларускія гісторыкі ператварылі піва ў каву
Замкі, дарогі, Лівонская вайна. Дзякуючы чаму ВКЛ перамагло, а Масковія прайграла тады?
Замена -віч на -скі ў прозвішчы як праява «шляхецкага бляску»
Гісторык правёў прамую лінію на карце паміж Рыгай і Наваградкам і выявіў містычнае
У які дзень у 2020-м маглі здарыцца перамены? Польскі дыпламат выдаў кнігу аб працы ў Беларусі і даў адказ на гэта пытанне13
Каментары