Siłavik, jaki ŭdzielničaŭ u represijach, akazaŭsia ŭ Jeŭropie. Ci mahli jaho tam zatrymać?
Historyja byłoha milicyjanta, jaki ŭdzielničaŭ u zdušeńni pratestaŭ, paśla žyŭ i pracavaŭ u Litvie, a, jak tolki jaho asobu raskryli, źjechaŭ u Biełaruś, vyklikała dyskusiju. Ci mahli jaho zatrymać u Litvie, kab nie dapuścić biespakaranaha viartańnia na radzimu?
«Jon nie byŭ padazravanym pa kryminalnaj spravie»
Pra byłoha milicyjanta ź Lidy Alaksandra Macijeviča abjadnańnie byłych siłavikoŭ «Biełpoł» daviedałasia ad biełaruskaj dyjaspary. Kali infarmacyja pra jaho ŭdzieł u represijach paćvierdziłasia, to nakiravali list u adpaviednuju strukturu litoŭskaj ułady. Paźniej pradstaŭniki arhanizacyi ŭžo ŭ Litvie dali dadatkovyja kamientary pa spravie.
Pradstaŭnik «Biełpoła» Uładzimir Žyhar kaža, što ŭ vyniku Macijevič z žonkaj pakinuli Litvu. Byłomu siłaviku skasavali dazvoł na žycharstva i kali jon navažycca jašče raz naviedać krainu, to budzie departavany.
Pa słovach Žyhara, u litoŭskich uładaŭ nie było padstavaŭ dla zatrymańnia Macijeviča, bo jon nie padazravany pa kryminalnaj spravie.
Uładzimir Žyhar adznačaje, što zatrymańnie Macijeviča mahło b stvaryć precedent, jaki pavinien byŭ by ŭličvacca ŭ luboj inšaj krainie.
«Varta razumieć, kali takija miery buduć pryniatyja ŭ adnosinach da ŭmoŭnaha biełaruskaha siłavika, to pa takim ža pryncypie hety miechanizm pavinien pracavać i pa inšych pradstaŭnikach pravaachoŭnych orhanaŭ krain, dzie prava i zakon isnujuć tolki na papiery», — miarkuje pradstaŭnik «Biełpoła».
Ministr nacyjanalnaj abarony Litvy Arvidas Anušaŭskas pryznaŭ, što ŭ adnosinach da Macijeviča nie spracavała sistema kantrolu. Litoŭskija palityki i čynoŭniki tym časam zahavaryli pra nieabchodnaść udaskanaleńnia pracesu pravierki biełarusaŭ.
Žyhar zaŭvažaje, što «Biełpoł» moh by dapamahać z takoj pravierkaj — kab zdymać padazreńni ź biełarusaŭ, jakija nie ŭjaŭlajuć pahrozy nacyjanalnaj biaśpiecy, i vyjaŭlać byłych siłavikoŭ ci čynoŭnikaŭ, jakija doŭhi čas słužyli režymu.
«Univiersalnaja jurysdykcyja raspaŭsiudžvajecca tolki na asobnyja złačynstvy»
Advakat i kiraŭnik jurydyčnaj firmy Legal status Aleś Michalevič kaža, što normy ŭniviersalnaj jurysdykcyi nie dazvalali aryštavać Macijeviča.
Univiersalnaja jurysdykcyja raspaŭsiudžvajecca tolki na hłabalnyja złačynstvy. Siarod ich hienacyd, vajennyja złačynstvy, złačynstvy suprać čałaviečnaści, akty mižnarodnaha teraryzmu.
Toje ž, u čym vinavaciać byłoha siłavika, nie traplaje ŭ absiah mižnarodnaha pieraśledu za ŭčynienaje na radzimie.
Aleś Michalevič zaŭvažaje, što ŭ apublikavanych źviestkach niama dokazaŭ i śviedkaŭ taho, što milicyjant udzielničaŭ u katavańniach: źbivaŭ zatrymanych, ździekavaŭsia ź ich u izalatary, što mahło b kvalifikavacca, jak złačynstva suprać čałaviečnaści i stać nahodaju dla kryminalnaj spravy.
Pavodle «Biełpoła», major Macijevič u 2020-m udzielničaŭ u represijach i prachodziŭ «paciarpiełym» pa kryminalnaj spravie, źviazanaj z pratestami. Pa toj spravie dziaŭčyna ŭ Lidzie niby sarvała ź jaho nakładny pahon i tym samym parušyła cialesnuju niedatykalnaść milicyjanta, pryčyniŭšy jamu fizičny bol i pakuty.
Aleś Michalevič zaŭvažaje, što Macijeviču možna inkryminavać iłžeśviedčańnie, na jakoje raspaŭsiudžvajecca «pryncyp terytoryi ździajśnieńnia złačynstva». A kali b znajšoŭsia śviedka taho, što ŭ sudzie milicyjant chłusiŭ, to jamu ŭ Litvie pa litoŭskich zakonach ničoha nie ŭdałosia b zrabić.
«Na žal, vyklučna Biełaruś adkaznaja za rasśledavańnie takich złačynstvaŭ, — davodzić ekśpiert. — Treba takuju infarmacyju nazapašvać i čakać, što praź niekatory čas źjavicca mahčymaść, kab spraviadlivaść pieramahła».
Michalevič ličyć, što dyskusija biełarusaŭ ab pryciahnieńni ŭ Litvie byłoha siłavika da adkaznaści za ŭdzieł u represijach u Biełarusi vyklikanaja emocyjami pieražytaha. Advakat nie zhodny z tym, kab usim takim siłavikam zakryvać ujezd u Jeŭrapiejski Sajuz.
«Ja asabista liču, što amapaŭcy, jakija ŭdzielničali ŭ čymści złačynnym, niachaj pierajeduć i buduć znachodzicca na terytoryi Jeŭrasajuza i kali nadydzie momant, to buduć dastupnyja, kab davać pakazańni pa tych złačynstvaŭ, jakija sapraŭdy mižnarodnaja supolnaść zdolnaja rasśledavać», — padsumoŭvaje Aleś Michalevič.
***
Pavodle MUS Litvy, pieršy raz Alaksandr Macijevič trapiŭ u Litvu z Polščy, u jaho była nacyjanalnaja viza inšaj krainy Jeŭrasajuza. U listapadzie 2022 hoda, kali jamu vydali dazvoł na žycharstva, nie było źviestak pra toje, što jon moh być datyčny da represij.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆHladzicie taksama:
Mianiajucca praviły vydačy viz dla biełarusaŭ z kartami palaka
Urad Litvy ŭchvaliŭ prapanovu ab stražejšym kantroli biełarusaŭ na miažy
Byłoha strajkamaŭca pryznali ŭ Litvie pahrozaj nacbiaśpiecy
Bolš za 200 tysiač čałaviek. Stolki źjechała ź Biełarusi za dva hady pa aficyjnych źviestkach
Kamientary
Dzie miery chacia b maralnaha ŭździejańnia?