Kultura

Pamior Janka Zaprudnik

Na 96-m hodzie žyćcia pamior adzin z najstarejšych i samych viadomych dziejačaŭ biełaruskaj dyjaspary ŭ ZŠA, historyk, publicyst Janka Zaprudnik. 

Janka Zaprudnik (sapraŭdnaje imia — Siarhiej Vilčycki) naradziŭsia 9 žniŭnia 1926 hoda ŭ Miry (tady Mir byŭ u składzie Polskaj dziaržavy). Tam skončyŭ pačatkovuju škołu, padčas niamieckaj akupacyi prahimnaziju ŭ Baranavičach i niekalki kłasaŭ handlovaj škoły, naležaŭ da Sajuza biełaruskaj moładzi. Letam 1944 hoda byŭ vymušany pakinuć Biełaruś. 

Paśla zakančeńnia Druhoj suśvietnaj vajny źmianiŭ imia na Janka Zaprudnik i znoŭ viarnuŭsia da adukacyi. Skončyŭ słavutuju Biełaruskuju himnaziju imia Janki Kupały (1947), braŭ aktyŭny ŭdzieł u skaŭckim ruchu. A ŭ 1948 hodzie razam z 11 inšymi chłopcami (znakamitaja «Dvanaccatka») adpraviŭsia ŭ Vialikabrytaniju, dzie try hady pracavaŭ u vuhalnych šachtach. U Brytanii Janka Zaprudnik taksama braŭ aktyŭny ŭdzieł u žyćci biełaruskaj dyjaspary, byŭ aktyvistam Zhurtavańnia biełarusaŭ u Vialikabrytanii. U 1950 h. pierajechaŭ u Bielhiju dla atrymańnia vyšejšaj adukacyi. U 1954 hodzie skončyŭ histaryčny fakultet Luvienskaha ŭniviersiteta. Ź vieraśnia 1954 hoda pracavaŭ u biełaruskaj siekcyi «Radyjo Vyzvaleńnie» (siońnia — «Radyjo Svaboda»). 

U 1957 hodzie Janka Zaprudnik pierajechaŭ u ZŠA. Praciahnuŭ pracu na «Radyjo Svaboda», a ŭ 1969 hodzie ŭ Ńju-Jorkskim univiersitecie abaraniŭ dysiertacyju na temu «Palityčnaje zmahańnie za Biełaruś u carskich Dziaržaŭnych dumach (1906-1917 hh.)» i atrymaŭ stupień doktara historyi. Vykładaŭ historyju Rasii i SSSR u Kvinskim kaledžy Ńju-Jorskaha ŭniviersiteta.

Janka Zaprudnik byŭ adnoj z centralnych postaciaŭ biełaruskaj emihracyi ŭ ZŠA, redaktaram haziety «Biełarus» (1980—1995), siabram Biełaruska-amierykanskaha zadzinočańnia (BAZA), aktyvistam biełaruskich pravasłaŭnych prychodaŭ. Jon — aŭtar šmatlikich biełarusaviedčych publikacyj, u tym liku knih: «Paŭstańnie na Biełarusi 1863 hoda: «Mužyckaja Praŭda» i «Listy z-pad šybienicy» = The 1863 uprising in Byelorussia: «Peasants' Truth» and «Letters from beneath the Gallows» / teksty i kamientaryi» (razam z T. Berdam, 1980), «Spadčyna baćkoŭ: «Ahledziny»: Da 100-hodździa ad naradžeńnia Ja. Kupady j Ja. Kołasa» (1982), «Belarus: At Crossroads in history» (1993; biełaruskaja viersija «Biełaruś na histaryčnych skryžavańniach», 1996), «Historical dictionary of Belarus» (1998; razam z V. Silickim, 2007), «Dvanaccatka: Dak. apovieść ab dvanaccaci bieł. chłapcach u Niamieččynie, Vialikabrytanii i Bielhii (1946-1957 hh.)» (2002), «Biełaruskija fiestyvali i vystaŭki ŭ Ńju Džersi: palityčnaja infarmacyja movaju mastactva (1948—2011 hh.)» (2013), «Pa haračych śladach minŭuščyny: Maje listy 1952-1959 hh.: Univiersitet u Bielhii hazieta «Baćkaŭščyna», radyjo Vyzvaleńnie/Svaboda ŭ Miunchienie i Ńju-Jorku» (2015). 

Taksama Janka Zaprudnik viadomy i jak paet. Pisaŭ pad psieŭdanimam Siarhiej Jasień. U 2017-m vyjšaŭ zbornik jaho tvoraŭ «Bierahu majho zarnicy: paezija (1946—2017): dziońnik (1949―1954)».

Janka Zaprudnik byŭ miecenatam, jaki padtrymlivaŭ bieźlič biełaruskich spraŭ, prajektaŭ, apiekavaŭsia historykami ŭ Biełarusi, byŭ tut žadanym hościem. A jaho dom u Somiersecie (Ńju-Džersi) zaŭsiody byŭ haścinny i ŭtulny dla surodzičaŭ-biełarusaŭ.

Da apošnich miesiacaŭ Janka Zaprudnik zachoŭvaŭ śvietły rozum i cikavaść da padziejaŭ. Apošni raz naviedvaŭ radzimu ŭ 2016 hodzie, u 90-hadovym uzroście, prajechaŭšy jaje z poŭdnia, dzie była radzima žonki, i zładziŭšy ŭ Minsku prezientacyju knihi na padstavie svaich listoŭ.

Kamientary

Školnica pierajechała z Padmaskoŭja ŭ Hrodna i raspaviadaje, čym adroźnivajecca Biełaruś ad Rasii

Školnica pierajechała z Padmaskoŭja ŭ Hrodna i raspaviadaje, čym adroźnivajecca Biełaruś ad Rasii

Usie naviny →
Usie naviny

Popyt na naftu i vuhal dasiahnie piku ŭ 2030-m i pačnie spadać4

Śviatłana Cichanoŭskaja ŭpieršyniu vystupić na hałoŭnaj scenie Miunchienskaj kanfierencyi pa biaśpiecy12

Nabližany da siłavikoŭ kanał raskazaŭ, što ŭnačy ŭzarvałasia nad Homielem1

«Mianie prosta vyvieźli na miažu». Prarasijskaha błohiera amal na miesiac zakryli ŭ izalatar, a paśla vykinuli ź Biełarusi6

U Chojnikach adkryli pamiatny znak u honar Ivana Mieleža. Na ruskaj movie10

«Horš za Miunchien». Reakcyja jeŭrapiejskich palitykaŭ na zajavy Trampa ab pieramovach z Pucinym75

Nie restaŭracyja, a paśmiešyšča. U Ružanach «zarestaŭravali» rezidencyju Sapiehaŭ13

Siadzieńni ŭ samalotach stanuć dvuchpaviarchovymi? Airbus stvaraje inavacyjny dyzajn13

Štości ŭzarvałasia nad Homielem. Mahčyma, čarhovy rasijski šachied źbiŭsia z darohi8

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Školnica pierajechała z Padmaskoŭja ŭ Hrodna i raspaviadaje, čym adroźnivajecca Biełaruś ad Rasii

Školnica pierajechała z Padmaskoŭja ŭ Hrodna i raspaviadaje, čym adroźnivajecca Biełaruś ad Rasii

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić