Teatralnaja chvala salidarnaści. Jakija śpiektakli pra represii ŭ Biełarusi źjavilisia ŭ śviecie i dzie ich možna pahladzieć?
Padziei, što adbylisia ŭ Biełarusi paśla vybaraŭ-2020 hoda adrazu nazvali vartymi siužetaŭ knih i kino. I pieršaja porcyja ich užo stvoranaja. U tym liku i pieršyja śpiektakli. Raskazvajem pra častku ź ich: na jakich teatralnych placoŭkach prahučali (ci chutka pačnuć hučać) historyi pra biełarusaŭ.
200 pakazaŭ u 30 krainach śvietu
Adnym z samych pładavitych aŭtaraŭ u płanie reakcyj na paślavybarčyja padziei apynuŭsia dramaturh, scenaryst Andrej Kurejčyk. Nad pieršaj pjesaj «Pakryŭdžanyja. Biełaruś(sija)» jon pačaŭ pracavać amal adrazu paśla vybaraŭ-2020. Tekst apisvaje pieršy miesiac pratestaŭ.
Siarod hałoŭnych hierojaŭ — Alaksandr Łukašenka i jaho syn Mikałaj, Śviatłana Cichanoŭskaja, Maryja Kaleśnikava, Alaksandr Tarajkoŭski i inšyja. Užo 25 śniežnia 2020 hoda pjesu pastavili ŭ Kijevie. Paśla hetaha prajekt byŭ pakazany bolš 200 razoŭ u 30 krainach śvietu — atrymałasia maštabnaja teatralnaja salidarnaść.
U novaj pjesie «Hałasy novaj Biełarusi» Kurejčyk skancentravaŭsia na historyjach palitviaźniaŭ. Asnoŭnymi hierojami stali Maryja Kaleśnikava, Mikałaj Statkievič, Ihar Łosik, asudžanyja i zatrymanyja pa hučnych spravach «studentaŭ», «Pres-kłuba», «Tutbaja», ajcišniki, biźniesoŭcy, piensijaniery, paety i šmat chto inšy — usiaho bolš za 20 historyj pra ludziej, što trapili pad katok represij.
«Hetyja dvaccać historyj daviałosia adbirać bolš čym z 700. Ale i heta kropla ŭ mory. My viedajem, što ich dziasiatki tysiač. Jak i z «Pakryŭdžanymi.Biełaruś» my spadziajomsia padniać chvalu salidarnaści z palitviaźniami u teatrach roznych krain», — kaža aŭtar.
Premjera śpiektakla pa pjesie ŭžo prajšła u polskim Teatry imia Madžejeŭskaj u Lehnicy.
Mižnarodny prajekt pad kiraŭnictvam Ivana Vyrypajeva
Jašče adzin prajekt naŭprost ciapier rychtujecca ŭ Varšavie ŭ Novym teatry. I ŭznačalvaje jaho Ivan Vyrypajeŭ — viadomy dramaturh, scenaryst i režysior rodam z Rasii.
«Dla nas heta mahčymaść dać hołas tym, chto zaraz znachodzicca ŭ žudasnych umovach», — kamientuje režysior.
U śpiektakli zadziejničanyja biełaruskija akciory: naprykład, Palina Dabravolskaja (niadaŭna jana taksama vypuściła svoj debiutny muzyčny albom pad brendam CHORNABROVA), Pavieł Haradnicki (udzielnik Svabodnaha teatra, muzyka hurta «Raźbitaje serca pacana»), Ihar Šuhalejeŭ.
Jašče adzin zorny ŭdzielnik prajekta — akcior ź Biełastoččyny Bartaš Bialenia, viadomy pa roli kryminalnika Daniela ŭ filmie «Cieła Božaje».
Vynikovy śpiektakl kamandy budzie hruntavacca na tekstach ź biełaruskich sudoŭ, na listach palitviaźniaŭ, intervju paciarpiełych. Jak raspaviała «Našaj Nivie» pradziusierka Maryna Dašuk, płanujecca, što premjera adbudziecca ŭ kancy śniežnia biahučaha hoda.
Litva i Rasija
U śniežni minułaha hoda śpiektakl «Dychajem razam» pra biełaruskija paślavybarčyja padziei pakazali ŭ Ruskim dramatyčnym teatry Litvy. Asnovaj dla jaho stali pieražyvańni i ŭspaminy biełaruskich akcioraŭ i režysioraŭ (Anastasii Špakoŭskaj, Alaksandra Małčanava i inšych), pryjechaŭšych u Litvu. Ich dośvied i tranślujecca ŭ dramie, što atrymałasia ŭ vyniku.
U Rasii ž padniać biełaruskuju temu ŭzialisia ŭ Teatry.doc. Praŭda, pieršy vierbacimny pakaz «Susiedzi» z historyjami paciarpiełych ad siłavikoŭ u Maskvie byŭ sarvany. Padčas čytańniaŭ na scenie źjaviŭsia palicyjant i paprasiŭ hledačoŭ vyjści na vulicu z-za paviedamleńnia pra minavańnie.
«Gloomy sunday» Svabodnaha teatra
Svoj śpiektakl pra padziei 9 žniŭnia pad nazvaj «Gloomy sunday» stvaraje Svabodny teatr. Trupa była vymušanaja pakinuć Biełaruś i repietuje, jak i mnohija niezaležnyja akciory i režysiory za miežami krainy. Asnova dla budučaha śpiektakla šmat u čym zasnavanaja na ŭłasnym dośviedzie akcioraŭ. Režysioram vystupaje Mikałaj Chalezin.
«Pakul usio na etapie eskizaŭ, i my ŭ fazie pieramovaŭ z roznymi strukturami — razhladajem varyjanty kapradukcyi ź niejkim z bujnych suśvietnych teatraŭ. My ŭ składanaj finansavaj situacyi praz patrebu rełakacyi trupy», — padzialiŭsia z «Našaj Nivaj» Mikałaj Chalezin.
Akramia vyšejpieraličanaha, było napisana vielmi šmat pjes, jakija ŭžo byli ŭziatyja ŭ raspracoŭku ci čakajuć svajoho času. Naprykład, piśmieńnik Alaksandr Filipienka napisaŭ pjesu «Cichary» pra sud nad lekaram, jaki ŭ 2020 hodzie admaŭlajecca lačyć amapaŭca. Na žal, u Biełarusi pakul usie hetyja aktualnyja tvory afłajn pahladzieć niemahčyma.
Łuhansk, Sierhijeŭ Pasad, Maskva — teatrały ŭ šoku ad sioletniaj prahramy mižnarodnaha fiestyvalu «[email protected]»66
Kamientary