«Što da vykupu palitviaźniaŭ, to ideja nie novaja. Tak rabiła FRH u časy HDR»
Što da vykupu palitviaźniaŭ (siońnia ŭ Capkały), to ideja nie novaja. Tak rabiła FRH u časy HDR. Płacili spačatku 40 tysiač marak, a pad kaniec i da sta tysiač za čałavieka, piša ŭ siabie ŭ fejsbuku Andrej Dyńko, jaki da 2021 hoda byŭ hałoŭnym redaktaram časopisa «Naša historyja».
«Choć i razumieli, što režym prosta zarablaje na hetym. Adnych adpuskaje, a inšych sadzić, — raskazvaje Andrej Dyńko.
— Usiaho tak vykupili 33 755 palitviaźniaŭ. Akramia taho, za vykup HDR dazvoliła pierajechać na Zachad prykładna 250 tysiačam uschodnich niemcaŭ. Häftlingsfreikauf — pašukajcie na hetaje słova, kali chočacie pračytać bolš.
Ale ŭ niemcaŭ była FRH, dziaržava vykuplała ŭ dziaržavy, a ŭ nas chto maje stolki hrošaj i chto moža być subjektam pieramovaŭ?
I inšy aśpiekt, maralna, — vyvaz viaźniaŭ z HDR u FRH byŭ pieravozam u inšuju niamieckuju dziaržavu. Niamieckuju! Dzie jany mahli pracavać na karyść radzimy. A ŭ nas inšaj Biełarusi niama.
Jašče niekalki cikavych faktaŭ. Usiaho na «vykup» FRH patraciła kala 8 miljardaŭ dojčemarak. Heta ŭ pieravodzie na ciapierašnija hrošy, u hrubaj prykidcy, miljardaŭ 16 dalaraŭ.
HDR patrebnaja była valuta, FRH atrymlivała mazhi i ruki, a ŭschodnija niemcy— vieru, što za im jość kamu zastupicca ŭ vypadku čaho, što ŭ ich jość sapraŭdnaja niamieckaja dziaržava. Darečy, za pieršych 20 palitviaźniaŭ u 1962 hodzie FRH raspłaciłasia tryma vahonami kalijnych uhnajeńniaŭ.
HDRaŭskija ŭłady apraŭdvali takija ździełki patrebaj «kampiensacyi škody», naniesienaj dziejnaściu palitviaźniaŭ, ale nasamreč prosta hrošy byli treba. Rytoryka i nazvy artykułaŭ, darečy, u HDR byli vielmi padobnyja. «Zdrada dziaržavie» i t.p.
Arhanizoŭvali ŭsio heta spačatku pry pasiarednictvie pratestanckaj carkvy.
I było tak, što vykuplali tych palitviaźniaŭ, chto pahadžaŭsia na vyvaz u FRH.
Jak tolki vyjšła na javu takaja schiema vykupu, jaje mocna krytykavali. Ale schiema praciahvałasia dziejničać da samaha krachu HDR», — piša Andrej Dyńko. I pytaje: «A što vy dumajecie, heta vartaja ideja, kab vyrvać z turmaŭ našych pakutnikaŭ?»
Vykazvajciesia ŭ nas u kamientach, kali łaska.
SK adreahavaŭ na danos Cimanoŭskaj i budzie praviarać jaje byłoha muža na «ekstremizm»6
Kamientary