Ekanomiku Ispanii nazyvajuć najlepšaj u śviecie. Jak heta ŭdałosia?
11.02.2025 / 10:10
U marozny zimovy dzień u Siehovii, što ŭ centry Ispanii, turysty źbirajucca la padnožža akvieduka rymskich časoŭ. Jany razhladajuć zachavanyja arki i robiać sełfi.
Fota: Juan Medina/Pool Photo via AP
Mnohija ź ich — ispancy, ale taksama jość i inšyja jeŭrapiejcy, turysty z Azii i Łacinskaj Amieryki. U Siehovii ich pryciahvajuć histaryčny šarm, kuchnia i malaŭničyja krajavidy za harami na poŭnač ad Madryda, piša Bi-bi-si.
«Byŭ momant padčas kavidu, kali ja dumała, što turyzm užo nikoli, nikoli nie budzie takim, jak raniej», — kaža Jelena Miron, miascovy hid, jakaja praź niekalki chvilin źbirajecca pravieści hrupu turystaŭ pa horadzie.
«Ale ciapier usio vielmi dobra, i ja dumaju, što hety hod budzie takim ža ŭdałym, jak i 2024-y dy 2023-i. Heta dobra, bo ja mahu žyć z pracy, jakuju lublu», — tłumačyć jana.
U 2024 hodzie Ispaniju naviedali 94 miljony turystaŭ, i kraina amal dahnała Francyju, jakaja z 100 miljonami naviedvalnikaŭ zastajecca hałoŭnym turystyčnym centram śvietu.
Turyzm — heta taja halina, jakaja ŭ paślakavidny čas stała hałoŭnaj pryčynaj taho, što čaćviortaja pa vieličyni ekanomika jeŭrazony pačała apiaredžvać Hiermaniju, Francyju, Italiju i Vialikabrytaniju, vyrasšy na 3,2% za minuły hod.
Tym časam niamieckaja ekanomika zapavoliłasia na 0,2%, francuzskaja vyrasła tolki na 1,1%, italjanskaja — na 0,5%, a brytanskaja — na 0,9%.
Usio heta dapamahaje zrazumieć, čamu časopis The Economist nazyvaje Ispaniju krainaj z najlepšaj ekanomikaj u śviecie.
«Ispanskaja madel źjaŭlajecca paśpiachovaj, bo jana zbałansavanaja. I mienavita heta harantuje stabilnaść rostu», — kaža Karłas Kuerpa — ministr pa pytańniach biznesu ŭ sacyjalistyčnym kaalicyjnym uradzie.
Jon adznačaje, što za minuły hod na Ispaniju prypadaje 40% rostu ŭsioj jeŭrazony.
Padkreślivajučy važnaść turyzmu, ministr taksama źviartaje ŭvahu na finansavyja pasłuhi, technałohii i inviestycyi jak faktary, jakija dapamahajuć Ispanii adnavicca paśla pandemii, kali VUP krainy skaraciŭsia na 11% usiaho za hod.
«My vychodzim z kavidu biez šramaŭ i madernizujem našu ekanomiku, tym samym pavyšajučy patencyjał dla rostu», — kaža jon.
Paśla pandemii madernizacyja padtrymlivajecca finansami z fondu ES Next Generation, ź jakoha da 2026 hoda Ispanija atrymaje 163 miljardy jeŭra. Razam ź Italijaj Ispanija źjaŭlajecca adnym z najbujniejšych atrymalnikaŭ hetaj prahramy.
Ispanija ŭkładvaje srodki ŭ nacyjanalnuju sistemu čyhunak, zony ź nizkim uzroŭniem vykidaŭ u haradach, a taksama ŭ raźvićcio vytvorčaści elektramabilaŭ i subsidyi dla małoha biźniesu.
«Dziaržaŭnyja vydatki vielmi vysokija, i mienavita jany zabiaśpiečyli prynamsi pałovu ekanamičnaha rostu paśla pandemii», — kaža Maryja Valdemoras, vykładčyca ekanomiki ŭ biźnies-škole IESE.
Asnoŭnaja roźnica pamiž Ispanijaj i inšymi jeŭrapiejskimi krainami — heta mienšaja zaležnaść ad pramysłovaści, jakaja, jak adznačaje ekanamistka, «ciapier cierpić ad šerahu faktaraŭ: vysokich koštaŭ na enierhanośbity, kankurencyi z boku Kitaja i inšych azijackich krain, vydatkaŭ na pierachod da čystaj enierhietyki i handlovaha pratekcyjanizmu».
Z času kavidu adnym z hałoŭnych vyklikaŭ dla ispanskaj ekanomiki byŭ vysoki košt žyćcia. Jon pačaŭ raści praz prablemy ŭ łancužkach pastavak i z-za poŭnamaštabnaha rasijskaha ŭvarvańnia va Ukrainu.
U lipieni minułaha hoda inflacyja dasiahnuła piku ŭ 11%, hałoŭnym čynam z-za koštaŭ na enierhanośbity. Adnak da kanca 2024 hoda ŭzrovień inflacyi źniziŭsia da 2,8%.
U Madrydzie ličać, što strymać rost cen dapamahli subsidyi na paliva i stymulavańnie vykarystańnia hramadskaha transpartu. Pazityŭna paŭpłyvała i pavyšeńnie pražytačnaha minimumu.
Akramia taho, na piku jeŭrapiejskaha enierhietyčnaha kryzisu Ispanija i Partuhalija damovilisia z Brusielem ab tak zvanaj «ibieryjskaj papraŭcy», jakaja dazvoliła im vyznačać abmiežavańni na ceny na haz, što vykarystoŭvajecca dla vytvorčaści elektraenierhii, kab źmienšyć sumy ŭ kamunalnych rachunkach.
Pavodle Karłasa Kuerpa, hetaje rašeńnie dazvoliła Ispanii stać bolš ustojlivaj da ekanamičnych kryzisaŭ.
Ispanija dakazała, što jana bolš ustojlivaja da paśladoŭnych šokaŭ — uklučajučy inflacyjny šok praz vajnu va Ukrainie, — kaža jon. — I heta častka taho ščyta, jaki dapamoh abaranić našych spažyŭcoŭ i pradpryjemstvy».
Raźvićcio zialonaj enierhietyki stała jašče adnym pazityŭnym faktaram, jaki nie tolki zabiaśpiečvaje elektraenierhijaj ekanomiku, ale i stymuluje inviestycyi.
Zaraz Ispanija maje druhuju pa vieličyni infrastrukturu adnaŭlalnaj enierhietyki ŭ ES.
Ale, niahledziačy na ŭsie hetyja pośpiechi, u Ispanii zastajucca i tradycyjnyja prablemy, takija jak chranična vysokaje biespracoŭje, jakoje źjaŭlajecca najvyšejšym u ES i amal udvaja pieravyšaje siaredni ŭzrovień u sajuzie.
Adnak naprykancy 2024 hoda situacyja palepšyłasia — uzrovień biespracoŭja źniziŭsia da 10,6% — najnižejšaha z 2008 hoda.
Akramia taho, kolkaść pracoŭnych miescaŭ u krainie dasiahnuła rekordnych 22 miljonaŭ.
Asnoŭnaj pryčynaj hetaha nazyvajuć reformu rynku pracy, jakaja abmiažoŭvaje vykarystańnie časovych kantraktaŭ i robić pastajannyja kantrakty bolš hnutkimi.
Reforma vyklikała šmat sprečak, ale jaje realizacyju mnohija ličać nieabchodnaj dla krainy z nasielnictvam, jakoje chutka stareje.
Premjer-sacyjalist Piedra Sančes nieadnarazova padkreślivaŭ važnaść pryciahnieńnia pracoŭnych mihrantaŭ, nazyvajučy heta «fundamientalnaj patrebaj».
Jeŭrapiejskaja kamisija prahnazuje, što Ispanija zachavaje lidarstva siarod najbujniejšych ekanomik ES.
Ale na haryzoncie jość i vykliki — zaležnaść ad turyzmu, vialikaja dziaržaŭnaja zapazyčanaść i žyllovy kryzis.
Niahledziačy na heta, Ispanija ŭžo moža hanarycca statusam ruchavika ekanamičnaha rostu Jeŭropy.