Śviet

Mask i Ramasvami raskazali, jak buduć skaračać vydatki. Voś čamu heta moža mocna paŭpłyvać i na Biełaruś

Abrany prezident ZŠA Donald Tramp prapanavaŭ biznesoŭcam Iłanu Masku i Vivieku Ramasvami ŭznačalić novy Departamient efiektyŭnaści ŭrada. 20 listapada jany ŭ prahramnaj kałoncy ŭ The Wall Street Journal raskazali, čym i jak budzie zajmacca departamient.

Iłan Mask. Fota: Andrew Harnik / Getty Images

«Naša nacyja pabudavanaja na bazavaj idei, što ludzi, jakich my vybirajem, kirujuć uradam. Ciapier Amieryka nie funkcyjanuje tak», — tak pačynajecca artykuł.

A siońniašniaja Amieryka funkcyjanuje, na dumku aŭtaraŭ, tak: nikim nie abranyja biurakraty pradukujuć ścižmu dyrektyŭ — dziasiatki tysiač štohod — biez pramoha ŭdziełu ludziej z vybarčym mandatam (naprykład, prezident, kanhresmieny).

Pamier srodkaŭ, jakija, pavodle acenak Maska i Ramasvami, vydatkoŭvajucca nieapraŭdana abo biez naležnaj sankcyi z boku Kanhresa, sapraŭdy ŭražvaje: 500 miljardaŭ dołaraŭ štohod. Dla paraŭnańnia: hadavy respublikanski biudžet Biełarusi ŭ 2024 hodzie składaje niapoŭnyja 14 młrd dołaraŭ, prytym što nasielnictva Biełarusi ŭsiaho ŭ 35 razoŭ mienšaje za amierykanskaje.

«My skarocim vydatki» — zapeŭnivajuć Mask i Ramasvami.

Departamient, jaki ŭznačalać Mask i Ramasvami, nazyvajecca Departamientam uradavaj efiektyŭnaści. Anhlijskaja abrevijatura nazvy — DOGE (Department of Government Efficiency), mižvoli naprošvajecca asacyjacyja z dog (sabaka) abo doggie (sabačka), što ŭ niejkim sensie ilustruje jaho misiju: vyniuchvać niepatrebnyja dyrektyvy, pasady i prajekty i prahaniać ich z urada.

Derehulacyja, skaračeńnie piersanału i ekanomija vydatkaŭ

DOGE abiacajuć zasiarodzić na troch kirunkach:

• Admiena niepatrebnych dyrektyŭ. Budzie admienienaja častka fiederalnych dyrektyŭ — da prykładu, tyja, jakija byli ŭviedzienyja biez vyraznaha dazvołu Kanhresa. Hety krok skiravany na vyzvaleńnie pryvatnych asob i pradpryjemstvaŭ ad narmatyŭnaha ciažaru i stymulavańnie ekanamičnaha rostu.
• Mienš dyrektyŭ — mienš čynoŭnikaŭ. DOGE maje namier skaracić fiederalnuju pracoŭnuju siłu. Zvolnienym abiacajuć spryjańnie ŭ pierachodzie ŭ pryvatny siektar, a častka budzie zaachvočvacca da daterminovaha vychadu na piensiju na vyhadnych umovach.
• Ekanomija vydatkaŭ. Departamient zojmiecca skaračeńniem vydatkaŭ i palapšeńniem pracesu zakupak. Mnohija kantrakty buduć pierahledžanyja, abiacajuć taksama vyjavić roznyja formy marnatraŭstva i ŭvieści miechanizmy praduchileńnia machlarstva ŭ budučyni.

Na dumku aŭtaraŭ, dziela ŭsiaho hetaha nie patrabujucca źmieny ŭ zakanadaŭstvie. Bolš za toje, heta buduć reformy, jakija palahajuć u pryviadzieńni realnaha stanu rečaŭ u adpaviednaść zakonam. 

Asabliva asnoŭnamu zakonu. «Našaj Palarnaj zorkaj dla reformaŭ budzie Kanstytucyja ZŠA» — paetyčna zajaŭlajuć aŭtary.

Jość i dedłajn

Misija DOGE raźličanaja pryblizna na paŭtara hoda. Usia rabota pa naładžvańni efiektyŭnaści pracy ŭrada pavinna zaviaršycca 4 lipienia 2026 hoda. Heta budzie svojeasablivy padarunak krainie da 250-hodździa niezaležnaści — ličać biznesoŭcy-refarmatary.

Da hetaha času aŭtary spadziajucca mieć taki efiektyŭny ŭrad, što DOGE bolš nie spatrebicca.

Pakul ciažka skazać, jak taki kurs na rezkaje skaračeńnie dziaržaŭnych vydatkaŭ adabjecca na Biełarusi. Z adnaho boku, ad siły ZŠA zaležyć ustojlivaść suśvietnaha paradku — Amieryka jaho stabilizujučy centr, hałoŭnaja procivaha Rasii i Kitaju. I zdaroŭje amierykanskich dziaržaŭnych finansaŭ — zaruka siły dziaržavy. Z druhoha boku, Biełaruś była recypijentam raznastajnaj amierykanskaj dapamohi. Amierykancy dapamahali ad čarnobylskich prahram da ahrasiadzib, navat stanaŭleńniu IT-siektara biełaruskaj ekanomiki šturšok dali amierykanskija hranty.

Kali ZŠA pierastanuć układać hrošy ŭ raźvićcio inšych krain, heta adabjecca i na Biełarusi. A patencyjna mienavita śfiera mižnarodnaj dapamohi moža padpaści pad skaračeńnie pieršaj.

Kamientary da artykuła